Z udziałem blisko pół tysiąca osób 2 marca zainaugurowano obchody trzech wieków grodu nad Czarną Hańczą. W Suwalskim Ośrodku Kultury spotkali się przedstawiciele władz administracji rządowej i samorządowej województwa podlaskiego oraz samorządowcy Ziemi Suwalskiej
i zaprzyjaźnionych okolicznych gmin i powiatów. Przybyli przedstawiciele duchowieństwa, instytucji miejskich, spółek i jednostek komunalnych, szkół, przedszkoli, stowarzyszeń i klubów sportowych. Nie zabrakło kombatantów i seniorów, reprezentantów służb mundurowych oraz spółdzielni mieszkaniowych, a także przedsiębiorstw i instytucji okołobiznesowych. Wśród gości znaleźli się m.in.: Honorowy Obywatel Suwałk Andrzej Strumiłło, Wicewojewoda Podlaski Tomasz Madras i Wiesława Burnos, członek Zarządu Województwa Podlaskiego.
Samorząd gospodarzem jubileuszowego święta
Uroczystość 300-lecia nadania Suwałkom praw miejskich połączona została z 30 rocznicą powstania samorządu. Stąd też zorganizowano uroczystą sesję Rady Miejskiej, na którą zaproszono radnych wszystkich ośmiu kadencji oraz prezydentów, zastępców prezydenta, wiceprezydentów, sekretarzy i skarbników, którzy piastowali funkcje od 1990 r. Pamiętano także o wielu innych osobach, które tworzyły i tworzą historię miasta na przestrzeni lat, pracujących często w nieistniejących już instytucjach. Minutą ciszy uczczono pamięć tych, którzy odeszli, ale dzięki zaangażowaniu w rozwój Miasta pozostali w pamięci innych. Wszyscy uczestnicy okolicznościowej sesji otrzymali pamiątkowe medale. Goście zabierający głos podczas uroczystej sesji gratulowali suwalczanom pięknego jubileuszu i życzyli pomyślnego rozwoju miasta.
Sesja pełna wyróżnień
W porządku obrad suwalskich rajców znalazło się wyróżnienie wybitnych postaci związanych z miastem. I tak, tytuł „Honorowego Obywatela Miasta Suwałk” trafił do rąk Wojciecha Fortuny, mistrza olimpijskiego z Sapporo, który od lat jest ambasadorem suwalskiego sportu w regionie, kraju i na świecie. Tytuł „Zasłużony dla Miasta Suwałk” nadany został ks. Lechowi Łubie, organizatorowi m.in. suwalskich Kaziuków, Akcji Krzyś oraz paczek dla potrzebujących. Kolejny tytuł „Zasłużonego”, tym razem pośmiertnie, przyznano Aleksandrowi Serdyńskiemu, jednemu z założycieli i działaczy suwalskiej Solidarności.
Podczas sesji wręczono ponadto odznaczenia państwowe i resortowe, działaczom Polskiego Czerwonego Krzyża oraz lokalnego samorządu.
Wydarzenia towarzysząceuroczystej sesji
Inauguracja Jubileuszu rozpoczęła się mszą św. w intencji Mieszkańców Suwałk – celebrowaną w konkatedrze św. Aleksandra przez bp. Adriana Galbasa. Po sesji udostępniono ekspozycję kopii aktu nadania praw miejskich przez króla Augusta II Mocnego oraz wystawę fotograficzną „Trzy wieki Suwałk” i numizmatyczną „300 lat Suwałk – Medale”. Miała miejsce także dyskusja panelowa z udziałem historyków, samorządowców i przedsiębiorców. Po południu miał miejsce koncert prof. Konstantego Stanisława Kulki z Suwalską Orkiestrą Kameralną w ramach Filharmonii Suwałk oraz koncert zespołu armii USA „THE UNITED STATES ARMY EUROPE ROCK BAND PFALZ ALARM – w ramach europejskiej „Trasy Dobrej Woli 2020”.
W swoim wystąpieniu na początku posiedzenia sesji Rady Miejskiej Czesław Renkiewicz, Prezydent Suwałk przywołał najważniejsze fakty historyczne z życia Suwałk, a rozpoczął od zacytowania fragmentu dokumentu lokacyjnego Miasta Suwałki, który wydał król August II Mocny z saskiej dynastii Wettinów. Dokument królewski z 1720 roku kończył proces tworzenia miasta sankcjonując stan prawny działań kamedulskich podjętych w ich dobrach prywatnych.
Dokument określał, że miasto miało być zorganizowane wedle prawa magdeburskiego. Porządkował on również organizację władz miejskich. W miejsce dotychczasowego subdelegata wprowadzono urząd wójta, który oprócz funkcji zarządczych sprawował również władzę sądowniczą. Oprócz wójta pojawił się urząd burmistrza, który był odpowiednikiem dzisiejszego przewodniczącego rady miejskiej.
Do końca XVIII wieku Suwałki były niewielką miejscowością, gdzie znajdowało się około 180 domów zamieszkiwanych przez około tysiąc mieszkańców. Zdecydowanie więcej mieszkańców liczył ówczesny Augustów, Przerośl czy Filipów. Miasto miało zdecydowanie rolniczy charakter, gdzie mieszkało niewielu rzemieślników. Cała zabudowa była drewniana. Układ przestrzenny miasta w pierwszym stuleciu swojego funkcjonowania wyglądał następująco. Centralnym punktem miasta stał się rynek - dzisiejszy park Konstytucji 3 Maja Krzyżowały się tutaj główne ciągi komunikacyjne – najstarsze ulice. Od południa od strony rzeki biegła ulica Młyńska, która łączyła się z ulicą Zieloną ( dzisiejszą Wigierską). Od zachodu znajdowały się ulice Krzywa (dzisiejsza Gałaja), Rybacka (dzisiejsza Kamedulska) oraz Szpitalna (dzisiejsza Emilii Plater). Dzisiejsza Kościuszki w stronę północy praktycznie nie istniała. Była uliczką ślepą i zwała się Kozim Załomkiem. To tutaj zaraz za rynkiem, prawie na środku ulicy w poprzek stała karczma. W kierunku wschodnim biegła ulica Sejneńska (dzisiejsza Chłodna), która rozchodziła się jako gościniec na Sejny poprzez Wigry i Kalwarię na obecnej Litwie poprzez Okuniowiec. W północnej części na terenie obecnego parku kameduli wznieśli drewniany kościół kryty gontem pod wezwaniem Świętego Krzyża. Wokół kościoła był zlokalizowany niewielki cmentarz. Na miejscu obecnego kościoła pod wezwaniem św. Aleksandra uruchomiono szkołę a obok w stronę zachodnią przytułek. W części południowej znajdował się niewielki ratusz. Przy rynku funkcjonowały trzy karczmy.
Również wiele odniesień do historii padło podczas konferencji panelowej pt.. „300 lat Suwałk”. Jej uczestnikami byli Czesław Renkiewicz, Ks. Ryszard Sawicki, Maciej Ambrosiewicz, Andrzeja Matusiewicz, Sławomir Filipowicz oraz Bogdan Sadowski, a całą rozmową moderował prof. dr hab. Adam Czesław Dobroński.
W swojej 300 letniej historii Suwałki miały okresy dynamicznego rozwoju jak i marazmu i zastoju. Pierwszy okres urbanistycznej prosperity przypadł na pierwszą połowę XIX wieku i trwał do lat 70. Wówczas ogromnym czynnikiem miastotwórczym było umieszczenie w Suwałkach siedziby władz wojewódzkich, a następnie gubernialnych. Po 1815 roku miasto na sto lat znalazło się pod zaborem rosyjskim jako część Królestwa kongresowego. Po kolejnej reformie administracyjnej z połowy XIX wieku Suwałki stały się siedzibą nowoutworzonej guberni suwalskiej. Pojawiły się regulacje prawne dotyczące zabudowy i układu przestrzennego. Stary Rynek systematycznie zmieniał swoje przeznaczenie i wygląd. Cmentarz przeniesiono za rzekę od strony zachodniej, gdzie do dzisiaj funkcjonuje zespół nekropoli kilku wyznań. Popadający w ruinę drewniany kościół rozebrano i postawiono nowy, murowany, klasycystyczny pod wezwaniem św. Aleksandra. Stary rynek stopniowo przemienił się w park. Dzisiejsza ul. Kościuszki stała się głównym ciągiem komunikacyjnym. Dawna Młyńska przemieniła się w Warszawską, a następnie Petersburską.
Regulacje prawne dopuszczały wznoszenie przy głównych ulicach miasta jedynie domów murowanych. Przy obecnej ul. Kościuszki powstały budynki rządowe i liczne obiekty prywatne. W pierzei południowej Starego Rynku wzniesiono odwach i ratusz. Na jego potrzeby wybudowano okazały budynek przy ulicy Uspieńskiej ( dzisiejszej Mickiewicza). Uczęszczali do niego synowie lokalnych mieszczan, urzędników i okolicznego ziemiaństwa
Nowy układ przestrzenny i zabudowa w centrum miasta, która wówczas powstała tworzyła prawdziwą perłę architektury klasycystycznej. Jej autorami byli wybitni architekci tamtej epoki jak Henryk Marconi, Piotr Aigner, Antoni Corazzi czy Karol Majerski. Miasto szybko rozwijało się. Przybywało domów murowanych i rosła liczba mieszkańców. Do lat 70 XIX wieku ludność Suwałk liczyła już prawie 17 tysięcy. Pod względem zaludnienia było to czwarte co do wielkości miasto Kongresówki po Warszawie, Łodzi, Lublinie.
Pod koniec XIX wieku ta dynamika przyrostu znacząco spadła. Suwalszczyznę niestety ominął dynamiczny rozwój przemysłu obserwowany w innych częściach Kongresówki. Pomimo dalszego przyrostu ludności na początku XX wieku do 24-27 tysięcy Suwałki przesunęły się w rankingu liczby mieszkańców aż na 21 miejsce.
W Suwałkach brakowało dużego przemysłu, ale czynnikiem wpływającym na rozwój miasta na przełomie XIX i XX wieku było wojsko. Bliskość granicy z Prusami i pogarszające się stosunki niemiecko - rosyjskie spowodowały, że Suwałki stały się ważnym garnizonem. Z czterech stron miasta powstały obiekty koszarowe. Tuż przed wybuchem I wojny światowej na 24 tysiące mieszkańców stacjonowało ponad 10 tysięcy żołnierzy.
Podobnież w okresie międzywojennym miasto omijały wielkie inwestycje i napływ kapitału mogący ożywić gospodarczo ten region. Podstawą funkcjonowania miasta była stacjonująca tutaj znacząca liczba wojska. Suwalski garnizon liczący około 6 tysięcy należał do jednych z większych w międzywojennej Polsce. Wojsko wywierało ogromny wpływ na obraz i charakter miasta. W mieście stacjonowały; 41. Suwalski Pułk Piechoty Marszałka Józefa Piłsudskiego, 1. dywizjon 29. Pułku Artylerii Lekkiej, 2. Pułk Ułanów Grochowskich, 3. Pułk Szwoleżerów Mazowieckich, 4. Dywizjon Artylerii Konnej, batalion KOP. Duża część drobnego rzemiosła i handlu, która dominowała w mieście żyła z wojska. Świadczyła usługi na jego rzecz i zaopatrywała suwalski garnizon.
W XIX i do połowy XX wieku Suwałki stanowiły prawdziwą mozaikę narodowościowo- wyznaniową. Dominującą ludnością stanowili Polacy wyznający głównie katolicyzm.
Po odzyskaniu niepodległości po I wojnie światowej w okresie międzywojennym zmieniał się układ przestrzenny miasta. Rozbudowywało się ono w kierunku południowym przekraczając Czarną Hańczę i północnym w stronę koszar. Dużo wysiłku włożono w utwardzenie ulic poprzez ich wybrukowanie. Prawdziwą perłę miasta stanowił ogród miejski czyli dzisiejszy park Konstytucji 3 maja. Pełnił on wówczas funkcję centrum rozrywkowo-rekreacyjnego. Latem był miejscem spacerów, spotkań i koncertów, zimą zaś aleje przekształcały się w wielkie lodowisko, gdzie trenowano łyżwiarstwo szybkie czy rozgrywano mecze hokeja.
Kolejny okres dynamicznego rozwoju miasta nastąpił w latach 70. XX wieku. W wyniku reformy administracyjnej ekipy Edwarda Gierka utworzono województwo suwalskie. Wówczas pod względem obszaru było drugim województwem w kraju. Głównym czynnikiem, który zaważył o lokalizacji siedziby nowopowstałego województwa były plany eksploatacji rud żelaza odkrytych na północy Suwalszczyzny. Miasto szybko nadrabiało braki. Powstawały nowe obiekty na potrzeby instytucji wojewódzkich. Ogromy boom budowlany spowodował powstanie w ciągu zaledwie kilku lat potężnego osiedla Północ. W starej części miasta systematycznie znikały drewniane zaniedbane domostwa i wyrastały wygodne mieszkania w blokach. Zmieniała się również infrastruktura drogowa. Jednocześnie znikał bezpowrotnie wygląd starych Suwałk utrwalonych jedynie na fotografii. Powstawały nowe zakłady pracy w których znajdowały zatrudnienie mieszkańcy Suwałk przenoszący się do miasta z okolicznych wsi. W ciągu ponad dwudziestoletniego istnienia województwa suwalskiego miasto podwoiło swoją populację.
Proces transformacji gospodarczej z lat 90. i likwidacja województwa suwalskiego w 1998 roku boleśnie dotknął miasto i region. Nowe realia gospodarki rynkowej spowodowały upadek nierentownych przedsiębiorstw. Ogromne bezrobocie zostało spotęgowane likwidacją wielu instytucji wojewódzkich.
Kolejny wiatr w żagle dla rozwoju miasta pojawił się kilka lat później. Nastąpiło to wraz z przystąpieniem naszego kraju w 2004 r. do struktur Unii Europejskiej. Otworzyło to przed miastem ogromne możliwości rozwojowe. Dzięki umiejętnemu wykorzystaniu funduszy unijnych miasto zmieniło diametralnie swój wygląd. Powstało wiele wspaniałych obiektów jak Aquapark, Suwalski Ośrodek Kultury. Zmodernizowano infrastrukturę drogową. Znacząco poprawiono sieć kanalizacyjno-wodociągową. Przeprowadzono gazyfikację miasta. Dokonano termomodernizacji obiektów oświatowych. Zmodernizowano obiekty Ośrodka Sportu i Rekreacji. Zrealizowano trudny do wyobrażenia w początkach realizacji plan rewitalizacji centrum Suwałk. Ulica Kościuszki perła klasycyzmu stopniowo odzyskuje swój blask. Nowego atrakcyjnego wyglądu uzyskał park Konstytucji 3 Maja. W miejscu zaniedbanego parku Marii Konopnickiej powstał nowoczesny plac - miejsce spotkań towarzyskich i wydarzeń kulturalnych. Dużą atrakcją miejską, która ściąga rokrocznie od kilkunastu lat turystów i fanów z kraju i za granicy stał się Suwałki Blues Festiwal. Ważnym motorem napędzającym gospodarkę w mieście i regionie jest prężnie rozwijająca się Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna, której zazdroszczą nam okoliczne miejscowości. Kiedy powstawała w 1996 roku wielu sceptyków powątpiewało w jej szanse powodzenia.
