O mieście

Aresztowana w 1907 r., po zwolnieniu z więzienia przebywała w Kijowie, od 1908 r. – we Lwowie, związana z ruchem strzeleckim. W latach pierwszej wojny światowej – w oddziale wywiadowczo-kurierskim I Brygady Legionów jako komendantka służby kurierskiej. W 1915 r. aresztowana w Warszawie przez Niemców, skazana na odosobnienie na Śląsku. W 1916 r. – ponownie w Warszawie. Obok pracy zawodowej działalność społeczna w Lidze Kobiet. Żona marszałka Józefa Piłsudskiego, matka dwóch córek – Wandy i Jadwigi. Po przewrocie majowym w 1926 r. udzielała się w pracy społecznej – m.in. w Lidze Kobiet; przewodnicząca Rodziny Wojskowej, Unii Polskich Związków

Obrończyń Ojczyzny, w Towarzystwie Opieki nad Bezdomnymi Dziećmi. We wrześniu 1939 r. wraz z córkami przedostała się do Wielkiej Brytanii. Zamieszkała w Londy­nie, tam pochowana w North Sheen Cemetery W okresie międzywojennym utrzymywała stałe, regularne związki z rodzinny­mi Suwałkami, wspierając lokalne inicjatywy władz w zakresie oświaty i innych działaniach społecznych. Jej imieniem została nazwana suwalska Szkoła Podstawowa nr 2. W 1935 r. uhonorowana tytułem „Honorowy Obywatel Miasta Suwałk”.

W latach 1946-1949 studia w Akademii Sztuk Pięknych na wydziale malarstwa, a następnie w latach 1949-1953 – na wydziale reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi. W 1955 r. debiut reżyserski – film „Pokolenie” Współtwórca polskiej szkoły filmowej. Reżyser, a także scenarzysta, kilkudziesięciu filmów fabularnych. Najważniejsze to m.in.: „Wesele” „Ziemia obiecana” „Człowiek z marmuru” „Człowiek z żelaza” „Pan Tadeusz” – ze scenami nakręconymi w 1999 r. w okolicach Smolnik na Suwalszczyżnie – oraz „Katyń” (premiera w 2007 r.). Reżyser wielu spektakli teatralnych i telewizyjnych. Laureat licznych nagród na krajowych i międzynarodowych festiwalach filmowych (Gdańsk, Cannes, Wenecja, Moskwa, Kolombo, Chicago, San Sebastian, Mediolan i in.).

Za całokształt twórczości uhonorowany w 2007 r. statuetką Oscara. Z Suwałkami i Suwalszczyzną związany także jako uczestnik spotkań plenerowych „Kultura i Środowisko! W latach 1989-1991 senator ziemi suwalskiej. Otrzymał tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Suwałk” w 2000 r.
Zmarł 9 października 2016 w Warszawie.

Wspólnie z siostrą Wandą uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego im. Wandy Szachtmajerowej, gdzie w 1939 r. uzyskała maturę. W 1928 r. wraz z siostrą zostały matkami chrzestnymi dwóch statków: „Jadwigi” i „Wandy”. W 1938 r. Jadwiga zaczęła latać na szybowcach. Należała też do Przysposobienia Wojskowego Kobiet. We wrześniu 1939 r. z matką i starszą siostrą, została ewakuowana specjalnym samolotem do Anglii. Podjęła studia w Cambridge na kierunku architektura. Studia ukończyła z dyplomem magistra inżyniera architekta. Studiowała również urbanistykę i psychologię. W lipcu 1942 r. wstąpiła do służby pomocniczej Royal Air Force. Służyła tam dwa lata w stopniu podporucznika. Latała na różnych typach samolotów. Za swoją służbę została odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

W 1944 r. wyszła za kpt. Andrzeja Jaraczewskiego, oficera Marynarki Wojennej. Po wojnie przybywała w Anglii na emigracji. Pracowała tam jako architekt, także prowadziła z mężem firmę. W 1990 r. powróciła na stałe do Polski. Ma dwoje dzieci, syna Krzysztofa i córkę Joannę, oboje są również architektami. Jadwiga Jaraczewska wraz z rodziną angażuje się w działalność Instytutu Józefa Piłsudskiego i Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego. Fundacja organizuje Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, w którym znajdują się między innymi wspomnienia z suwalskich czasów Aleksandry Piłsudskiej. Jak twierdzi dyrektor tworzonego Muzeum Krzysztof Józef Jaraczewski, Suwałki za sprawą Aleksandry Piłsudskiej i jej córki Jadwigi Jaraczewskiej zajmują szczególne miejsce w tradycji rodziny Piłsudskich. W dniu swych urodzin, 28 lutego 2008 r. została odznaczona przez Prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 16 listopada 2014 r. w Warszawie

Od 1908 r. członek Związku Walki Czynnej, od 1910 r. wiceprezes Związku Strzelec­kiego w Krakowie, pod pseudonimem „Śmigły” który odtąd stał się drugim członem jego nazwiska. W1912 r. – komendant Niż­szej Szkoły Oficerskiej, od 1913 r. – komendant Związku Strzeleckiego we Lwowie, wydawca i redaktor miesięcznika „Strzelec” od 1914 r. jeden z dowódców w Legionach Polskich. W1916 r. awansowany do stopnia pułkownika, komendant główny Polskiej Organizacji Wojskowej. Od listopada 1918 r. członek Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej – minister ds. wojsko­wych awansowany do stopnia generała brygady. Dowódca Okręgu Generalnego w Lublinie, a następnie w Warszawie. W lutym 1919 r. dowódca grupy operacyjnej „Kowel” potem 1. Dywizji Piechoty Legionów, na czele której brał udział w zdobyciu Wilna

Od 1920 r. generał dywizji. Podczas wyprawy kijowskiej dowódca 3 Armii. W bitwie warszawskiej 1920 r. dowódca prawego skrzydła grupy uderzeniowej. W1921 r. inspektor Armii nr 1 w Wilnie. W1926 r. podczas przewrotu majowego stanął po stronie J. Piłsudskiego. W 1936 r. awansowany do stopnia generała broni. Marszałek Polski od 11 listopada 1936 r. Organizator i przy­wódca Obozu Zjednoczenia Narodowego. Po napaści Niemiec na Polskę objął 1 września 1939 r. stanowisko naczelnego wodza i został mianowany przez prezydenta I. Mościckiego jego następcą. Internowany w 1939 r. w Rumunii, w 1940 r. na Węgrzech. W 1941 r. potajemnie powrócił do Warszawy. Wkrótce zmarł nagle. Pochowany pod nazwiskiem Adam Zawisza na Powązkach. Odznaczony dyplomami honoris causa m.in. uniwersytetów w Wilnie, Lwowie i Warszawie oraz licznymi orderami i medalami. Otrzymał także obywatelstwo honorowe wielu miast Polski, a w 1938 r. tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Suwałk”.

Kopernika w USA i Brazylii, Wdzięczności Żołnierzom Polskim Walczącym o Narvik w Norwegii, Wdzięczności Żołnierzom Polskim w Berlinie, Bohaterów Ziemi Białostockiej w Białymstoku, Janusza Korczaka w Warszawie, Łączniczki w Józefowie, Kazimierza Wielkiego w Golinie, oraz popiersia: gen. Władysława Sikorskiego, gen. Marii Wittek znajdujące się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Jego projektu i autorstwa jest laska marszałkowska Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ponad 50 medali pamiątkowych, m.in. Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Władysława Jagiełły, Józefa Piłsudskiego, Prymasa Augusta Józefa Hlonda, Katynia, Sobieski pod Wiedniem. Artysta jest także projektantem wielu okazjonalnych monet, m.in. Józef Piłsudski „Wiktor”, Westerplatte, major Henryk Dobrzański „Hubal”, Narwik, Tobruk, Monte Cassino.

Profesor Jan Bohdan Chmielewski od ponad 60 lat jest związany z Suwałkami ze względów rodzinnych (tu mieszkała i pracowała jego matka, brat i dwie siostry, obecnie mieszka jego najmłodsza siostra) oraz towarzyskich, ma tu wielu znajomych i przyjaciół. Do dziś utrzymuje kontakty ze środowiskiem twórczym suwalskich plastyków. W latach 1977-1995 brał aktywny udział w spotkaniach wigierskich „Kultura i środowisko”, jedynej tego rodzaju imprezie w kraju, w której uczestniczyli twórcy i naukowcy, często wybitni, z Polski i ze świata. On też przyczynił się głównie do zorganizowania tych spotkań i przez cztery lata (1977, 1982-1984) pełnił społecznie funkcję ich komisarza artystycznego. Artysta wykonał dla naszego miasta szereg prac bezpłatnie, tylko po kosztach zużytego materiału, takich jak płaskorzeźby m.in. Marii Konopnickiej w I Liceum Ogólnokształcącym w Suwałkach i Bibliotece Publicznej w Suwałkach, Alfreda Wierusza Kowalskiego w Szkole Podstawowej nr 5 w Suwałkach, na kamienicy przy ul. Kościuszki, Józefa Piłsudskiego na budynku Muzeum Okręgowego,

W dniu 8 października 2010 r. w 100 rocznicę śmierci wielkiej Suwalczanki Marii Konopnickiej stanął w miejsce starego jej pomnika, nowy wykonany z brązu. Miasto Suwałki i w tym przypadku pokryło tylko koszty odlewu. Artysta zrezygnował z honorarium autorskiego. Galerie suwalskie miały zaszczyt trzykrotnie prezentować dorobek twórczy prof. Jana Bohdana Chmielewskiego. W 2009 r. jego prace artystyczne znalazły się także na wystawie z okazji obchodów 90 rocznicy odzyskania przez Suwałki wolności po I wojnie światowej.

Prof. Jan Bohdan Chmielewski jest postacią twórczą i kreatywną, utrzymującą żywe kontakty z Biblioteką Publiczną im. Marii Konopnickiej w Suwałkach, gdzie prezentowana była wystawa „Medalierstwo Bohdana Chmielewskiego”, z I Liceum Ogólnokształcącym, Stowarzyszeniem Przyjaciół Suwalszczyzny, Szkołami Podstawowymi nr 5 i 6 oraz Urzędem Miejskim w Suwałkach. Ponad 50-letni udział prof. Jana Bohdana Chmielewskiego w życiu naszego miasta, jego bezinteresowna współpraca i ogromne zaangażowanie przyczyniły się do rozwoju kultury i utrwalenia pięknej historii grodu nad Czarną Hańczą.