Suwalczanie, którzy wzięli udział w symbolicznym zakończeniu inwestycji polegającej na remoncie bramy wjazdowej do kompleksu pokoszarowego przy obecnej ul. Pułaskiego mogli poczuć się jak na początku XX wieku. Do koszar zajechali konno członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Suwałki” przy Muzeum Okręgowym w Suwałkach wystawiając półsekcję w kawaleryjskich polowych mundurach historycznych wzór 1919, w barwach 2 Pułku Ułanów Grochowskich.
W ten sposób podsumowano uczczono inwestycję, która została zrealizowana w ramach Suwalskiego Budżetu Obywatelskiego w tym roku. Dzięki mieszkańcom naszego Suwałk brama wjazdowa do koszar odzyskała swój dawny blask.
- Brakuje oczywiście orłów, które stały na tej bramie, a na cokole pomnika osoby Generała Józefa Dwernickiego. Myślę, że to kolejny etap. Odtworzenie orłów jest w naszym zasięgu i myślę, że powinniśmy to wykonać w kolejnych latach – powiedział w piątek (10 listopada) Czesław Renkiewicz, Prezydent Suwałk – Dziękuję mieszkańcom naszego miasta, którym zależy na tym by historia Suwałk nie ginęła wraz z biegiem lat – dodał Prezydent Suwałk.
Inwestycja została wykonana w ramach Suwalskiego Budżetu Obywatelskiego dlatego też w uroczystości wzięli udział wnioskodawcy, którzy opowiedzieli o swoim pomyśle.
- Zgłoszony przez nas projekt zyskał największą liczbę głosów w grupie „małych” projektów. Aż 1066 Suwalczan oddało głos na tę propozycję. Renowacja kosztowała w sumie 108 002,07 zł – mówili Stanisław Łobacz i Włodzimierz Marczewski.
Odsłonięta została również specjalna tablicy usytuowana przy cokole pomnika Generała Józefa Dwernickiego, która będzie informowała o miejscu.
„Koszary kalwaryjskie”
Budowę zespołu koszar położonych przy obecnej ulicy gen. K. Pułaskiego przeznaczonych na zakwaterowanie 4 lejb-dragońskiego Pskowskiego Pułku Jej Wysokości Imperatorowej Marii Fiodorowny (w 1907 przemianowanego na 2 lejb-dragoński Pskowski Pułku Jej Wysokości Imperatorowej Marii Fiodorowny) rozpoczęto w 1897 roku. Prace zakończono najprawdopodobniej w 1901 roku. Koszary zajmowały powierzchnię około 35 hektarów, a w ich skład wchodziły trzy dwupiętrowe budynki mieszkalne, dwupiętrowy budynek przeznaczony na mieszkania oficerskie, kasyno oficerskie, budynki dowództwa, sześć stajni, kryta ujeżdżalnia oraz szereg mniejszych obiektów magazynowych i funkcyjnych. W 1900 roku na parterze jednego z budynków mieszkalnych umieszczona została pułkowa cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy.
Po wybuchu I wojny światowej i zajęciu Suwałk przez Niemców w koszarach mieścił się m.in. niemiecki Krigslazarett C i stacjonowały oddziały tyłowe.
Po odzyskaniu niepodległości koszary zajęły oddziały Wojska Polskiego. Od maja 1921 do września 1939 roku stacjonował tu 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen Dwernickiego, a przejściowo, od końca 1920 do września 1921 roku 24 Pułk Piechoty. Ponadto w części obiektów, w różnych okresach czasu kwaterowały tu także: Dowództwo Brygady Kawalerii „Suwałki” i Suwalskiej Brygady Kawalerii (od 1929 do 1 kwietnia 1934 i od marca 1937 do września 1939), Szkoła Podchorążych Rezerwy Jazdy (od 1923 do lutego 1926 roku, w części obiektów w północno-zachodnim narożniku kompleksu), część pododdziałów 29 Batalionu KOP w Suwałkach (od 1927 do marca 1939, po 1934 roku były to dwie kompanie strzeleckie i kompania karabinów maszynowych), szwadron łączności Suwalskiej Brygady Kawalerii (1937–1939).
Od 1928 roku kompleks nosił oficjalną nazwę „Koszary imienia Dwernickiego”, często nazywany był też „koszarami kalwaryjskimi”.
W czasie II wojny światowej w koszarach przejściowo stacjonowały różne oddziały niemieckie, w tym oddziały wartownicze Stalagu IF Sudauen.
W okresie powojennym koszary zostały przejęte przez Wojsko Polskie, a od 1957 do 1989/1990 roku stacjonował w nich 80 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej.
Pomnik gen. Józefa Dwernickiego
Inicjatywa budowy na terenie koszar 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach pomnika szefa pułku gen. Józefa Dwernickiego powstała w 1931 roku w związku z przygotowaniami do obchodów jubileuszu 15-lecia pułku. Pomysłodawcą jego budowy był ówczesny dowódca pułku ppłk dypl. Józef Smoleński, a protektorat na przedsięwzięciem objął były dowódca pułku gen. bryg. Mikołaj Waraksiewicz, wówczas dowódca Brygady Kawalerii „Suwałki”.
Projekt i wykonanie rzeźby powierzono znanemu artyście rzeźbiarzowi Jakubowi Juszczykowi (1893–1945), żołnierzowi Legionów Polskich i uczestnikowi wojny polsko-bolszewickiej, autorowi wielu monumentalnych prac rzeźbiarskich o tematyce patriotycznej. Jednocześnie „aby nadać pomnikowi odpowiednie tło” artysta zaprojektował imponującą bramę wjazdową, której cokoły zdobiły siedzące orły. Uroczystość położenia kamienia węgielnego pod pomnik odbyła się 31 sierpnia 1931 roku, a w listopadzie tego samego roku prace zostały ukończone. Wykonana z piaskowca, imponujących rozmiarów, postać generała Dwernickiego stanęła na wprost bramy głównej.
Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 26 lipca 1932 roku, w trakcie drugiego dnia obchodów 15-lecia pułku, które odbyły się z udziałem prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego. On też dokonał uroczystego odsłonięcia monumentu.
Losy pomnika po wrześniu 1939 roku nie są znane. Jak zapisał w swojej relacji dowódca pułku, opuszczając koszary w nocy 4 września „D-ca Pułku odsalutował pomnik Szefa Pułku gen. J. Dwernickiego. O godz. 23.10 oddział wymaszerował z koszar”. Prawdopodobnie pomnik został zniszczony po zajęciu Suwałk przez Niemców. Na fotografiach koszar z połowy 1941 roku widoczny jest jedynie pozbawiony pomnika cokół, a wieńczące bramę orły mają utrącone głowy.
