,,Dzisiaj ziemia Wasza jest wolną. Stąd szły wieści, które mi nie pozwalały być dumnym. Na kresy bowiem spada najcięższy obowiązek reprezentowania kultury narodu. Wasze Miasto Panowie jest jedne z przednich placówek w tym kulturalnym zmaganiu się”.
Marszałek Józef Piłsudski, Naczelnik Państwa Polskiego na spotkaniu z mieszkańcami Suwałk 13 września 1919r.
W czwartek (24.08) w Suwałkach odbyły się obchody 98. rocznicy Wyzwolenia Miasta. Z tej okazji przybyłe delegacje, na czele z suwalskimi kombatantami, złożyły kwiaty pod pomnikami Marszałka Józefa Piłsudskiego w centrum Suwałk i Polskiej Organizacji Wojskowej na cmentarzu komunalnym przy ulicy Bakałarzewskiej. Podczas wystąpień Czesław Renkiewicz, Prezydent Suwałk i Bożena Kamińska, parlamentarzystka z naszego miasta przypomnieli tło wydarzeń historycznych sprzed 98 lat.
- My w Suwałkach mamy taką szczególną sposobność, że niepodległość obchodzimy dwukrotnie – raz jako święto narodowe – 11 Listopada - kiedy cały naród polski świętuje odzyskanie niepodległości i te szczególne, nasze, lokalne, regionalne święto, które obchodzimy 24 sierpnia. Bo tak naprawdę ta niepodległość po latach niewoli, po latach zaborów do Suwałk dotarła znacznie później - mówił Czesław Renkiewicz, prezydent Suwałk. - Losy odzyskania niepodległości przez Suwalszczyznę były rzeczywiście bardzo skomplikowane. Jak prześledzimy karty historii to uświadamiamy sobie, że o mały włos mogliśmy zostać cząstką państwa litewskiego. Tak się nie stało (…). Z uwagi na to powinniśmy mieć głęboką wdzięczność dla tych wszystkich osób, które w tamtych latach przyczyniły się do tego, że możemy żyć w państwie polskim. To Alfred Putra, Adolf Świdra, ks. Stanisław Szczęsnowicz, Walery Roman, Teofil Noniewicz i wielu, wielu innych. Cześć Ich Pamięci. Chwała Bohaterom – mówił Prezydent.
- Historia odzyskania niepodległości przez Suwalszczyznę uczy nas wiele. Wyciągamy z niej wnioski. Budzą się w nas refleksje. Trzeba powiedzieć jedną ważną rzecz - historię tworzą ludzie. Ci którzy przelali swoją krew, oddali swoje życie za to żeby Suwałki były wolne. Ale też ludzie, którzy przez ostatnie 98 lat żyli w Suwałkach, tu mieszkają z własnego wyboru, pracują, działają na rzecz tego miasta. Ten wkład wszystkich, którzy tutaj mieszkali i mieszkają jest tym co jest nieocenione i co pokazuje dzień dzisiejszy. Mając przykład tego, że w Suwałkach przez wiele lat ludzie różnych religii żyli ze sobą w zgodzie, dziś też wspólnie budujmy to miejsce w którym mieszkamy, które wybraliśmy do życia – naszą małą Ojczyznę – powiedziała Poseł.
W czwartkowych uroczystościach 98. rocznicy Wyzwolenia Suwałk poza kombatantami, poseł RP i władzami samorządowymi udział wzięli żołnierze 14. Suwalskiego Dywizjonu Artylerii Przeciwpancernej, delegacje różnych instytucji i zakładów, ksiądz Moderator Miasta Suwałk, harcerze, poczty sztandarowe, przedstawiciele szkół wszystkich szczebli oraz mieszkańcy naszego miasta.
W odróżnieniu od innych regionów kraju, listopad 1918 roku nie oznaczał końca niemieckiej okupacji Suwałk, a zanim nadeszła wolność, Suwalszczyzna stała się areną konfliktu polsko-litewskiego. Wprawdzie już w listopadzie 1918 roku ukonstytuowała się, stanowiąca organ polskiego samorządu, Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego, której celem było pokojowe przejęcie władzy, a w lutym 1919 roku odbyły się tutaj wybory do Sejmu Ustawodawczego, to wiosną 1919 roku stanowisko okupanta uległo radykalnej zmianie. W maju 1919 roku, za zgodą Niemców, do miasta wkroczyły oddziały wojsk litewskich, a w ślad za nimi milicja i urzędnicy. W końcu lipca, na skutek decyzji jakie zapadły na forum międzynarodowym, Litwini opuścili jednak Suwałki. Konflikt mimo to nie wygasł, a jego kulminacją był wybuch 23 sierpnia 1919 roku powstania sejneńskiego i trwające kilka dni polsko-litewskie walki o Sejneńszczyznę. W tym czasie Suwałki były już wolne, bowiem 24 sierpnia 1919 roku do miasta wkroczyły oddziały 41 Suwalskiego Pułku Piechoty. Niewiele ponad dwa tygodnie później, 12 i 13 września 1919 roku miasto podejmowało z wizytą Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Raz jeszcze konflikt polsko-litewski rozgorzał latem 1920 roku. Zgodnie z umową litewsko-bolszewicką (podpisaną 12 lipca w Moskwie), 30 lipca do miasta ponownie wkroczyły wojska litewskie. Po zwycięstwie w bitwie warszawskiej i zmianie sytuacji militarnej na froncie polsko-bolszewickim, w końcu sierpnia, zmuszone zostały jednak do opuszczenia Suwałk.
